تذکّراتی در زمینه اصلاح حوزه

با تقدیم عرض سلام:
بسیار جای تشکر و تقدیر است که برادران روحانی در مقام تکمیل حوزه ی مقدسه از جهات مختلف روحی، معنوی آموزشی و ... برآمدند. این فراغت که به برکت خون های شهدای عالی مقام با رهنمودهای بنیانگذار جمهوری اسلامی حضرت امام (قدس سره) به دست آمده و به مقتضی قول مروی از حضرت ختمی مرتبت (صلی الله علیه و آله و سلم): «اغتنم خمساً قبل خمسِ... فراغک قبل شغلک باید وقت را غنیمت شمرد و در مقام تکمیل خود و دیگران برآمد و بر مقتضی قول تعالی: «لِیُنظُر کَیفَ تَعمَلُون آزمایش خود را به نمایش بگذاریم، بالخصوص محصلین و طلاب محترم را در جهت تحصیلِ کمالات معنوی یاری دهیم. حال که به برکت دماء شهدا قطع شجره ی خبیثه شده و «فَقُطِعَ دَابِرُ الْقَوْمِ الَّذِینَ ظَلَمُواْ وَالْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ» به وقوع پیوسته و شجره طیبه غرس شده، بیاییم بیننا و بین الله به اصطلاح اهل منطق به حمل شایع صناعی (نه برای عنوان) این شجره ی طیبه را آبیاری کنیم، شاید به فضل پروردگار در آینده زمان این شجره به ثمر برسد و تحقق مضمون مبارک «تُؤْتِی أُكُلَهَا كُلَّ حِینٍ بِإِذْنِ رَبِّهَا» را نسل آتیه مشاهده کنند. بدیهی است ثمره ی آن توجه به ذات اقدس ربوبی باشد و حبّ الدُنیا که رَاسُ کُلَّ خَطیئةِ است از مغزها بیرون رود و بفهمند که هدف از علم که این همه تشویق از جانب پروردگار و انبیا و ائمه معصومین (علیهم صلوات المصلین) شده، برای منسلخ شدن و دل کندن از این عالم طبیعت و توجه به ماوراء عالم طبیعت بوده و (وَمِن وَرَائِهِم بَرْزَخٌ إِلَى یَوْمِ یُبْعَثُونَ).
شکر بی پایان خداوندی را که تجدید غرس آن شجره ی طیبه در این کشور - (که به دست توانای بنیانگذار جمهوری اسلام حضرت امام خمینی (قدس سره) و با تایید اکثریت قاطع قریب به اجماع بقیه مراجع دینی و اقشار مردم شده بود، به وسیله تالی تِلوَش (از جهت قاطعیت)، رهبر معظم حضرت آیت الله خامنه ای (دام ظله) پیگیری و آبیاری می شود.
لکن اساس پیگیری (چنان چه کرارا حضرت امام - قدس سره - تذکر داده اند) به وسیله دو قشر است: 1- فیضیه 2- دانشگاه.
اگر این دو قشر وِجهه ی اوّلیّه ی قبل از انقلاب را (که وجهه ی الهی و اسلامی بود) ادامه بدهند و حرکت خویش را به وجهه ی مادی و عنوان گرایی مشوب نکنند، یک چندم از حقوق شهدای گرانقدر از سال 1342 تا پایان جنگ تحمیلی را ادامه نموده اند.
شاید رمز این همه سفارشات از ناحیه ی ائمه (علیهم السلام) درباره ی خون مبارک حضرت سید الشهدا (ارواح العالمین له الفدا) همین بوده است.
حال که با رهنمودهای مقام معظم رهبری (و شاید که خود این هم از برکات خون شهداء و الهام غیبی بوده است) بنابراصلاحات حوزوی شده، شکر خدای را به جا آورده و با زبان الکن خود عرض می کنیم:
خدای را شکر که رشته پیگیری امور انقلاب به دست کسی سپرده شده که تا حدودی می تواند ادامه دهنده ی منویات مقدسه ی بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران باشد و در این رابطه مترنم شویم به این بیت:

ماه رمضان رفت و عید رمضان آمد ***صد حیف که آن رفت و صد شکر که این آمد

عبارت دیگری را متناسب نمی بینم ؛ «لَئِن شَكَرْتُمْ لأَزِیدَنَّكُمْ. ضمناً اموری که در رابطه با سمینار بررسی حوزه مقدسه به نظر قاصر رسیده چنین است:
1)توجه و سوق دادن سیل خروشان حوزه مقدسه به سوی ذات اقدس ربوبی، چنان چه مقصد اصلی انبیا و همه مشوقین به تحصیل علم همین بوده و گر این کلمه پیاده نشود هر راهی را که حوزه پیماید که خداوند منظور نباشد، راه پیمودن به طرف هلاکستان است.
2) تشویق به تحصیل علم فقه که اساس بقای تشیع بلکه بقای اصل اسلام به وسیله فقه هر مذهبی بوده و انقلاب را هم علم فقه ایجاد کرده و مردم را متوجه کرد که دستگاه جباره برخلاف ضرورت فقه اسلام راه می پیماید و مردم هم به پیروی از فقه و فقها قیام کردند و بقیه علوم، مقدّمه ی همین فقه است و قرآن مجید هم غایت نفر را تَفَقُّه در دین (لِیَتَفَقَّهُوا فِی الدِّین) قرار داده است و معصوم علیه السلام هم فقه را کمال معرفی فرموده: «اَلکَمال کُلِّ الکَمال فی ثَلاثَةِ، التَّفَقُهُ فی الدّین الخ و آن دوتای دیگر هم عمل به فقه است و همه ی مطالب اخلاقی هم که علمای اخلاق بیان فرموده اند برگشت به فقه می کند و کیفیت تبلیغ هم فقه لازم است «الفَقیه کُلُّ مَن لَم یُقنِطَ الناسَ مِن رَحمَةِ اللهِ وَ لَم یؤیِسهُم مِن رَوحِ اللهِ وَ لَم یُومِنُهُم مِن مَکرِ الله، یعنی پیاده کردن این سه کلمه در میان جامعه فقه لازم دارد والاّ کار هر سخنرانی نیست.
3) توجه دادن محصلین محترم به تحکیم مبانی استنباط احکام شرعیه «علوم ادبیه - صرف - نحو - معانی - بیان - منطق - لغت)
4) بررسی احوال و اعمال محصلین محترم مخصوصاً نسل جوان، به ویژه مجردین آنها از حیث رفتار و کردار غیرمناسب با روحانیت از حیث خروج از زیّ روحانیت والا مجرد اصطلاح یاد دادن و یاد گرفتن بدون توأم با عمل، حوزه را اصلاح نخواهد نمود، چنان چه در ابتدای تاسیس حوزه ی مقدّسه علمیّه که به دست مؤسس اولی آیة الله حائری (قدس سره) این بررسی شده است.
5) برنامه های درسی محصلین محترم مقداری سبک تر تنظیم دادن، به طوری که بتوانند هم به پیش مطالعه و هم به پس مطالعه و هم به مباحثه برسند.
6) موظف نمودن محصلین محترم به مطالعه و مباحثه قبل از حضور در درس بعدی و بررسی اشتباهات و اشکالات هر درسی قبل از درس بعدی.
7) عدم اجازه ورود در رتبه ی بعدی قبل از قبولی رتبه ی فعلی به تصدیق ممتحنین.
8) به برادرهای روحانی محترم توصیه می شود خود را در معرض منصب تدریس کتابی که از عهده ی شما بیرون است، بیرون نیاورید چون در نظر حضرت ولیّ عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) که ما و شما نوکر او هستیم (اگر بپذیرد) فرقی نمی کند رتبه بالا را تدریس کنید یا پایین، بلکه اگر آمادگی نداشته باشید هم وقت شریف خود را و هم محصل محترم را اتلاف کرده اید.
9) چون استعدادات مختلف است، مختلف الاستعدادات در یک کلاس جمع نشوند و تشخیص این اختلاف در هر مدرسه در امتحان همان مدرسه داده می شود.
10) فشار مغزی به وسیله ی دروس متعدد و کلاس های مختلف نیاوردن، مثلاً اگر بیش از یک درس قبل از ظهر و یک درس بعد از ظهر محصل استعداد ندارد، به همان درس اکتفا کند.
11) در هر یک از مدارس بلکه هر یک از مجالس درس، لااقل هفته ای یک مرتبه تذکرات در رابطه ی با تقوی و پرهیز کردن از اضداد تحصیل دادن.
12) در رابطه ی با تذکرات لازمه برای عموم حوزه‏ها از مقام معظم رهبری تقاضا نمودن در این که راجع به امور دینی و مذهبی که دخالت در حفظ دماء شهدا دارد و موجب بقای انقلاب در سایه ی اسلام است اظهار مرحمت ولو به وسیله ی پخش در رسانه های عمومی بفرمایند.
در پایان عرایض از درگاه حضرت رب الارباب مسئلت می نمایم که در ظلّ توجهات حضرت ولی عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) همه ی حوزه های مقدسه دینیه را نگهداری فرماید و مقامات مسئول را بیش از پیش متوجه به لزوم حفظ انقلاب اسلامی بفرماید و همه ی مردم را بیش از آنچه که هست به رهنمودهای رهبر معظم انقلاب که الهام گرفته از توجهات حضرت امام العصر و الزمان است متوجه فرماید.
مورخه سه شنبه چهارم شوال المکرم 1412 مطابق 71/1/18
منبع مقاله :
جمعی از نویسندگان؛ (1371)، کاستی ها و بایسته‌ها، قم: روابط عمومی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، چاپ اول